-
1 πλήσσω
πλήσσω, att. - ττω, perf. II. πέπληγα, über dessen Bdtg s. unten, pass. πέπληγμαι, aor. pass. ἐπλή γην, πληγήσεσϑαι, Xen. Cyr. 2, 3, 10, πεπλήξομαι, Eur. Hipp. 894 (in den Zusammensetzungen ἐξεπλάγην, κατεπλάγην, s. d. W.); Hom. hat neben dem aor. I. ἔπληξα u. ἐπληξάμην auch den aor. II. mit der Reduplication πέπληγον, int. πεπληγέμεν u. med. πεπληγόμην, auch ἐπέπληγον, Il. 5, 504; – schlagen, hauen, stoßen, übh. treffen, bes. im Nahkampf, Ggstz von βάλλω, Her. 6, 117; mit dem accus. der Person oder des getroffenen Theiles, σκήπτρῳ δὲ μετάφρενον ήδὲ καὶ ὤμω πλῆξεν, Il. 2, 266; ἕτερον ξίφεϊ πλῆξε, 5, 147; und mit dem doppelten accus., τὸν δ' ἄορι πλῆξ' αὐχένα, 11, 240; pass., Λιὸς πληγέντι κεραυνῷ, 15, 117, u. öfter; vgl. ἐν Ἴδᾳ πλᾶξε κεραυνόν, Pind. N. 10, 71; u. so, mit dem Blitze treffen, Hes. Th. 855, vgl. Sc. 422; Eur. Suppl. 934; das perf. in activer Bdtg, ῥάβδῳ πεπληγυῖα, Od. 10, 238. 319, vgl. Il. 5, 763; αὐτὸν πεπληγὼς πληγῇσιν, 2, 264; πέπληγον δὲ χορὸν ποσίν, von dem Aufschlagen, Stampfen der Füße im Tanze, Od. 8, 264, vgl. 22, 20; auch mit näherer Ortsbestimmung, τὸν κατ' ἄκνηστιν μέσα νῶτα πλῆξα, 10, 161; eigenthüml. κονίσαλον ἐς οὐρανὸν ἐπέπληγον πόδες ἵππων, den Staub schlugen, trieben die Füße der Rosse gen Himmel, Il. 5, 504; vgl. ἵππους ἐς πόλεμον πεπληγέμεν, die Rosse in die Schlacht treiben, 16, 728; med., πλήξασϑαι μηρώ, sich die Hüften schlagen, 16, 125. – Häufig bei den Tragg. im pass. (das activ. Aesch. frg. 257, ἵνα πλήξειεν Eur. I. A. 1579; πατάσσω vertritt die Stelle dieses Activums): πληγεὶς ϑεοῠ μάστιγι, Aesch. Spt. 590; πέπληγμαι καιρίαν πληγήν, ich bin von einem tödtlichen Schlage getroffen, Ag. 1516; auch δαίμονος χολῇ βαρείᾳ δυςτυχῶς πεπληγμένοι, 1645; καὶ ϑεός περ ἱμέρῳ πεπληγμένος, 1176 (vgl. Eur. Med. 556); eigenthümlich χαρακτὴρ πέπληκται τεκτόνων πρὸς ἀρσένων, ist hineingeschlagen, ausgeprägt, Suppl. 280; τῆς ἀνδροφϑόρου πληγέντ' ἐχίδνης ἀγρίῳ χαράγματι, getroffen, gebissen, Soph. Phil. 267; παίσαντές τε καὶ πληγέντες, Ant. 172; φϑινάσιν πληγεῖσα νόσοις, 813; βαρείᾳ συμ φορᾷ πεπλήγμεϑα, Eur. Alc. 406; Ar. u. in Prosa; auch med., πλήξασϑαι τὴν κεφαλήν, sich den Kopf schlagen, als Ausdruck der Trauer, Her. 3, 14; pass. geschlagen, besiegt werden, Her. 5, 120. 8, 130, wie Thuc. ἐν πολλαῖς ταῖς πρὶν μάχαις πεπληγμένοι, 8, 38, vgl. 4, 108; vom Unglück betroffen werden, Her. 1, 41; u. übertr., bestochen werden, 8, 5; ὡςπερεὶ ὑπὸ ἀγαϑοῦ πύκτου πληγείς, Plat. Prot. 339 e; καϑαπερεὶ πληγεῖσα ὑπὸ τῶν νῠν δὴ λόγων, Phil. 22 e; ἑτέρῳ πεπλήξει ῥηματισκίῳ, Theaet. 180 a; πέπληγα hat bei Ar. Av. 1350 activ. Bdtg; bei Xen. An. 5, 9, 5, τέλος δὲ ὁ ἕτερος τὸν ἕτερον παίει, ὡς πᾶσι δοκεῖν πεπληγέναι τὸν ἄνδρα (wo v. l. πεπληχέναι), ist es auch wohl akt., »er schien den Mann getroffen zu haben«, so daß nicht mit Buttmann πεπλῆχϑαι zu ändern ist; aber bei Sp. intrans., πεπληγότες Plut. Lucull. 31, D. Hal. 6, 25.
-
2 πλήσσω
πλήσσω, Nic.Al. 456, present used by Hom. and [dialect] Att. writers only in compd. ἐκπλ- (cf. πλήγνυμι); [dialect] Att. [full] πλήττω Arist.Ph. 224a33: [tense] fut.A , and late Prose, Philostr.VA5.39, ([etym.] ἐπι-) Il.23.580, ([etym.] ἐκ-) Pl.R. 436e, ([etym.] κατα-) X.Lac.8.3: [tense] aor. ἔπληξα, [dialect] Ep. πλῆξα, Il.2.266, Hes.Th. 855, Hdt.3.64, and later Greek, J.AJ4.8.33, Plu. 2.233f, BGU759.14 (ii A.D.), etc.; [dialect] Dor.πλᾶξα Pi.N.1.49
; never in [dialect] Att. (E.IA 1579 is spurious) exc. in compds. ἐκ-, κατα- (qq. v.); in the simple Verb the [tense] fut. and [tense] aor. of πατάσσω or παίω are used instead, as also in LXX: [tense] pf. πέπληγα, subj. , inf.πεπληγέναι X.An.6.1.5
(dub., but read by Ath.1.15e), part.πεπληγώς Il.5.763
, al. (also in pass. sense in late writers, LXX 2 Ch.29.9, Plu.Luc.31, Luc.Trag.115, Q.S.5.91, etc.); later [tense] perf. , Sam.86, J.AJ4.8.33: [dialect] Ep. redupl. [tense] aor. 2ἐπέπληγον Il.5.504
,πέπληγον 23.363
, Od.8.264; inf.πεπληγέμεν Il.16.728
, 23.660; but part. πεπλήγοντες in [tense] pres. sense, Call.Jov.53, Nonn.D.28.327:—[voice] Med., [tense] fut. πλήξομαι ([etym.] κατα-) Plb.4.80.2, D.H.6.10, etc.: [tense] aor. ἐπληξάμην, [dialect] Ep. πληξάμην, h.Cer. 245, Hdt.3.14, and in late Prose, J.AJ16.10.7, ([etym.] κατα-) Plb.2.52.1, etc.; part.πληξάμενος Il.16.125
: [dialect] Ep. [tense] aor. 2πεπλήγετο 12.162
, Od.13.198,πεπλήγοντο Il.18.51
:—[voice] Pass., [tense] pres.πλήσσομαι Ptol.Harm.1.1
: [tense] fut.πληγήσομαι X.Cyr.2.3.10
, D.18.263 (but in compos. ἐκ-πλᾰγήσομαι); alsoπεπλήξομαι E.Hipp. 894
, Ar.Eq. 271, Pl.Tht. 180a: [tense] aor.ἐπλήχθην Ph.1.39
, Dsc.1.93, Placit.4.14.3, but mostly ἐπλήγην, Hdt.5.120, S.OC 605, etc. (the former nowhere in Trag., exc.ἐκ-πληχθείς E.Tr. 183
(lyr.)); part.πληγείς Il.8.12
, A.Th. 608, Frr.139, 180, Antipho4.4.3, etc.; [dialect] Dor. πλᾱγείς (v. infr. 1.1a ad fin.); [dialect] Aeol. πλάγεις [ᾱ] Alc.Supp.26.3; (ἐπλάγην [ᾰ] only in compds. ἐξ-, κατ-, of persons struck with terror or amazement): [tense] pf.πέπληγμαι Hdt.1.41
, etc.—in [dialect] Att. and Trag., also LXX, the simple Verb is scarcely found exc. in [tense] fut. 2 and 3, [tense] aor. 2, and [tense] pf. [voice] Pass., but [tense] fut. [voice] Act. is used once by A., [tense] pf. 2 πέπληγα by Ar. and X. (v. supr.); Hdt. uses the [voice] Act. ([tense] aor. ) only in 3.64,78.—The [tense] pres. πλήσσω, πλήσσομαι are unknown to [dialect] Att. writers (also to LXX, exc. 4 Ma.14.19), who use the [tense] pres. [voice] Act. and [voice] Pass. of παίω, τύπτω instead (v. sub his vv.); whereas the [tense] aor. 2 [voice] Pass. ἐπλήγην is used instead of ἐπαίσθην, ἐπατάχθην, or ἐτύφθην ([etym.] ἐτύπην): henceπαίσαντές τε καὶ πληγέντες S.Ant. 172
;πότερον πρότερος ἐπλήγην ἢ ἐπάταξα Lys.4.15
; πατάξας καταβάλλω, opp. πληγεὶς κατέπεσεν, Id.1.25,27;ὁ πληγεὶς ἀεὶ τῆς πληγῆς ἔχεται, κἂν ἑτέρωσε πατάξῃ τις, ἐκεῖσ' εἰσὶν αἱ χεῖρες D.4.40
;ὅταν ὁ μὲν πληγῇ, ὁ δὲ πατάξῃ Arist.EN 1132a8
;πατάξαι ἢ πληγῆναι Id.Rh. 1377a21
; so in D.21.33,38 the [voice] Act. πατάξαι corresponds with the [voice] Pass. πληγῆναι in ib.36,39:—strike, smite, freq. in Hom., esp. of a direct blow, opp. βάλλειν (οὔτε πληγέντα.., οὔτε βληθέντα Hdt.6.117
),πλῆξεν.. κόρυθος φάλον Il.3.362
; , cf. 16.791; πλήξας ξίφει αὐχένα ib. 332;μή τις.. ἐμὲ χειρὶ βαρείῃ πλήξῃ Od.18.57
, etc.;ἱστὸς.. πλῆξε κυβερνήτεω κεφαλήν 12.412
: c. acc. dupl. pers. et rei, strike one on..,τὸν δ' ἄορι πλῆξ' αὐχένα Il.11.240
, etc.;τὸν.. ξίφεϊ.. κληῗδα παρ' ὦμον πλῆξ' 5.147
;τὸν.. κατ' ἄκνηστιν μέσα νῶτα πλῆξα Od.10.162
; πὺξ πεπληγέμεν, of boxers, Il.23.660;πλῆξ' αὐτοσχεδίην 12.192
; πεπληγὼς ἀγορῆθεν ἀεικέσσι πληγῇσιν having driven him with blows, 2.264; κῦμα.. μιν.. πλῆξεν struck him, Od.5.431;ὦσε ποδὶ πλήξας 22.20
; ἵππω πλήξαντε [ποσὶ τὸν νεκρόν] Il.5.588;πέπληγον χορὸν ποσίν Od.8.264
; ἵππους ἐς πόλεμον πεπληγέμεν whip on the horses to the fray, Il.16.728; of Zeus, strike with lightning, Hes. Th. 855:—[voice] Med., μηρὼ πληξάμενος having smitten his thighs, Il.16.125;καὶ ὣ πεπλήγετο μηρώ 12.162
(butστῆθος πλήξας Od.20.17
); πλήξασθαι τὴν κεφαλήν, as a token of grief, Hdt.3.14:—[voice] Pass., to be struck, smitten, πληγέντε κεραυνῷ stricken by lightning, Il.8.455, etc.; of a ship,Διὸς πληγεῖσα κ. Od.12.416
; of a tree, Hes.Sc. 422, cf. Th. 861; ἡ κριθὴ ἐπλήγη (by hail?) PPetr.2p.69 (iii B. C.): freq. in Trag.,πληγεὶς θεοῦ μάστιγι A.Th. 608
;Διὸς πληγέντα.. πυρί E.Supp. 934
; πληγείς τινος stricken by a man, Id.Or. 497 (s.v.l.); ἔβραχε θύρετρα πληγέντα κληῗδι touched by the key, Od.21.50;ὥσπερ τὰ χαλκία πληγέντα.. ἠχεῖ Pl.Prt. 329a
;ὑπὸ δόρατος πλαγεὶς δι' ἀμφοτέρων τῶν ὀφθαλμῶν IG42(1).122.64
(Epid., iv B. C.): c. acc. cogn.,πέπληγμαι καιρίαν πληγήν A.Ag. 1343
.2 with acc. of the thing set in motion, κονίσαλον ἐς οὐρανὸν ἐπέπληγον πόδες ἵππων struck the dust up to heaven, Il.5.504; Ζεὺς ἐπ' Ἴδᾳ πλᾶξε κεραυνόν (for Ἴδαν πλᾶξε κεραυνῷ) Pi.N.10.71:—[voice] Pass., πλήσσονται λινέαις ὄρτυγες ἐν νεφέλαις are dashed against the nets, Call.Aet.3.1.37.4 of musical sounds,οὑτωσὶ πληγέντα οὕτως ἐφθέγξατο τὰ φωνήεντα Plot.3.3.5
.II metaph. in [voice] Pass., receive a blow, to be heavily defeated, Hdt.5.120, 8.130, Th.4.108, 8.38; to be stricken by misfortune,συμφορῇ πεπληγμένον Hdt.1.41
, cf. A.Ch. 31 (lyr.); στρατὸν τοσοῦτον πέπληγμαι I am smitten in so great a host, Id.Pers. 1015 (lyr.); (lyr.);φθινάσιν πληγεῖσα νόσοις S.Ant. 819
(anap.).2 to be smitten emotionally,ἱμέρῳ πεπληγμένοι A.Ag. 544
; also πληγέντες δώροισι touched by bribes, Hdt.8.5;ἐξ ἔρωτος Hermesian. 7.42
;τὴν καρδίαν πληγεὶς ὑπὸ λόγων Pl.Smp. 218a
, etc.3 [voice] Act. of wines, when smelt or drunk, overpower,τὴν κεφαλήν Gal.18(2).568
, 15.672; shock,κατασεισμὸς πλήσσει [τινὰ] βιαίως Sor.1.72
:— [voice] Pass.,πληττομένη ἡ μήτρα Id.2.59
. (Cf. πλάζω, Lat.plango, Goth. faiflōkun (redupl.) 'they beat their breasts'.) -
3 πλήσσω
πλήσσω, schlagen, hauen, stoßen, übh. treffen, bes. im Nahkampf, Ggstz von βάλλω; mit dem accus. der Person oder des getroffenen Teiles; πέπληγον δὲ χορὸν ποσίν, von dem Aufschlagen, Stampfen der Füße im Tanze; κονίσαλον ἐς οὐρανὸν ἐπέπληγον πόδες ἵππων, den Staub schlugen, trieben die Füße der Rosse gen Himmel; ἵππους ἐς πόλεμον πεπληγέμεν, die Rosse in die Schlacht treiben; πλήξασϑαι μηρώ, sich die Hüften schlagen; πέπληγμαι καιρίαν πληγήν, ich bin von einem tödlichen Schlage getroffen; χαρακτὴρ πέπληκται τεκτόνων πρὸς ἀρσένων, ist hineingeschlagen, ausgeprägt; τῆς ἀνδροφϑόρου πληγέντ' ἐχίδνης ἀγρίῳ χαράγματι, getroffen, gebissen; πλήξασϑαι τὴν κεφαλήν, sich den Kopf schlagen, als Ausdruck der Trauer; pass. geschlagen, besiegt werden; vom Unglück betroffen werden u. übertr., bestochen werden
См. также в других словарях:
πλήττω — και πλήσσω ΝΜΑ καταφέρω πλήγμα, χτυπώ κάποιον με κάτι νεοελλ. 1. τραυματίζω, πληγώνω 2. καταλαμβάνομαι από ανία, αισθάνομαι πλήξη, βαριέμαι 3. στενοχωριέμαι, μελαγχολώ 4. μτφ. πληγώνω ψυχικώς («τὸν έπληξε μεγάλη συμφορά») αρχ. 1. (για τον Δία)… … Dictionary of Greek